Boeken

Compliant of complicit?

Een artikel uit het jaarboek 2019 van mr. P.C. Verloop en mr. dr. E.M. Witjens. Op grond van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (verder: Wwft) hebben financiële instellingen (o.a.) vergaande verplichtingen tot het verrichten van (cliënten)onderzoek en het monitoren van verdachte (voorgenomen) transacties en transactiepatronen. Het niet op een juiste wijze, of niet tijdig vervullen van die verplichtingen kan onder omstandigheden leiden tot strafrechtelijke aansprakelijkheid.

Behavioural Risk: het blootleggen van root causes van ongewenst gedrag

Een artikel uit het jaarboek 2019 van dr. W.W. Scholten. Er zijn grofweg twee categorieën ongewenst gedrag te onderscheiden: ongewenst gedrag voortkomend uit doelbewuste handelingen gericht op het dienen van het eigenbelang, zoals het vergroten van iemands machtsbasis, status of zelfverrijking. Voorbeelden daarvan zijn het openen van valse bankrekeningen in de VS (Wells Fargo), het manipuleren van de Liborrente in de UK (waarbij onder meer RBS en Rabobank bij betrokken waren) of buiten de bankensector het sjoemelen met de uitstootwaarden van dieselauto’s bij Volkswagen. Het gaat hier om actief non-compliant gedrag. Ongewenst gedrag kan tevens een uitkomst zijn van een optelsom van niet-bewust, maar wel incompetent en nalatig gedrag waardoor ernstige omissies ontstaan, zoals geconstateerd bij de Australische Commonwealth bank, maar ook bij ING bank.

De Commissie Ethiek bij de Rabobank

Een artikel uit het jaarboek 2019 van drs. F.M. Rost van Tonningen en drs. S.J.P. Louwers. Dit artikel beschrijft opzet en werking van de ‘ethische infrastructuur’ van de Rabobank, de wijze waarop de Rabobank omgaat met ethische dilemma’s, de voordelen die deze werkwijze biedt, en de uitdagingen en toekomstige mogelijkheden ervan. Het op diverse niveaus methodisch bespreken van ethische dilemma’s is een functie die (nog) niet door wet- en regelgeving wordt vereist, maar die wel onontbeerlijk is voor het beoogde herstel van vertrouwen in de financiële sector. Omdat dit belang verder strekt dan alleen dat van de Rabobank, is kennis van onze ervaringen nuttig voor anderen die hiermee aan de slag willen.

CDD anno 2019

Een artikel uit het jaarboek 2019 van mr. M. Elmas CCP, mr. D.J. Rogozinski en J.T.M. Vis MSc. In dit artikel wordt allereerst vanuit een helikopterview de principiële uitgangspunten van CDD besproken. Daarbij wordt vooral stil gestaan bij het ‘waarom van CDD’ en de ‘zachte zijde’ in plaats van de ‘harde’ zijde van wet- en regelgeving. Vergelijkbaar met de ontwikkelingen zoals die in de laatste tien jaar in het vakgebied van compliance, in brede zin, zichtbaar waren.

In dit artikel delen de auteurs bovenal hun ervaringen in de praktijk op CDD-gebied bij diverse financiële instellingen. Aanvullend wordt er vanuit een voornamelijk privaat oogpunt ingegaan op de belangrijkste recente wettelijke wijzigingen (AMLD4 en Wwft 2018) en de aanstaande wijzigingen op basis van AMLD5. Daarbij wordt de impact en de vertaalslag naar de praktijk benoemd zoals de auteurs deze voorzien.

De Agile compliance officer

Een artikel uit het jaarboek 2019 van B. van Oirsouw MSc. Agile betekent vrij vertaald zoiets als ‘wendbaar’, of ‘flexibel’. Agile maakt het voor bedrijven mogelijk om met doorlopende verandering om te gaan. In een steeds onzekerder wordende wereld, bieden Agile methodes aangrijpingspunten om (projectmatige) werkzaamheden beter uit te voeren dan ‘traditionele’ aanpakken. Door Agile te werken kunnen organisaties bovendien sneller reageren op veranderende behoeften van stakeholders, waaronder klanten. Daarom is Agile belangrijk voor iedereen die werkzaam is in een omgeving met snel veranderende behoeften.

Witwassen: een Europees probleem

Een artikel uit het jaarboek 2019 van dr. mr. ir. R.J. Hoff, drs. R.M. Jansen RO CIA en C.M.M. Dijkstra MSc. Het toezicht ter voorkoming van financieel-economische criminaliteit staat, mede vanwege recente casussen zoals de Letse ABLV casus en de Maltese Pilatus Bank casus, in de spotlights. Deze cases onderstrepen het grensoverschrijdende karakter van witwassen en terrorismefinanciering en van het belang van een internationale aanpak. Echter, in Europa is het toezicht op de  naleving van de regelgeving ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering belegd bij nationale toezichthouders. Die situatie staat steeds meer onder druk: “De strijd tegen dubieuze geldstromen gebeurt op ‘extreem heterogene wijze’”. In dit artikel gaan we eerst in op het huidige Europese kader ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering (AML/CFT3-kader), waarna we twee cases bespreken die mede aanleiding zijn geweest voor een herbezinning op dit kader.  Hierna gaan we in op deze Europese ontwikkelingen, die ook invloed zullen hebben op de Nederlandse situatie.

De steen van Rosetta

Een artikel uit het jaarboek 2019 van drs. M.H. Hoekstra. In het jaar 1799 valt het Napoleontische leger Egypte binnen vanaf de Middellandse zee. Hoe het precies gegaan is, is niet meer duidelijk, maar ik stel me zo voor dat een van de soldaten op een gegeven moment struikelde over iets dat uitstak uit het zand. Het bleek een steen te zijn met daarop drie verschillende inscripties. Na uitgebreide inspectie bleek dat op de steen een decreet stond waarin een farao een wet aankondigt in maar liefst drie talen. Onderaan de steen werd het decreet beschreven in het oud-Grieks, een taal die redelijk gangbaar was in die tijd. In het midden stond het decreet geschreven in Demotisch schrift, een taal die toentertijd door wetenschappers te ontcijferen was. Maar bovenaan stond, naar later bleek, dezelfde tekst in hiërogliefen, en die taal was tot dan toe niet te ontcijferen. Al vaker hadden mensen zich verwonderd over de rijke inscripties op beelden en tempels, maar niemand was het ooit gelukt om erachter te komen wat er stond. Na lang onderzoek is het wetenschappers gelukt om op basis van deze steen toegang te krijgen tot de rijkdom aan informatie beschreven in hiëroglifisch schrift en is de steen ‘de steen van Rosetta’ gaan heten, naar haar vindplaats in Egypte.

Het feestje van compliance. Waar is hier de nooduitgang?

Een artikel uit het jaarboek 2019 van mr. J.M. Wanders CCP en C.A. Wielenga. Hoe komt het dat compliance officers als business blockers gezien worden? Wanneer net een mooi plan is gelanceerd voor een nieuw innovatief product, komen de show stoppers toch vaak vanuit de compliance-, legal- of riskhoek. De oorsprong van het compliance vak is gelegen in het bewaken van wetten en regels en te vertellen wat er niet mag. Hoewel steeds meer compliance officers hun best doen om vooral ook te kijken naar wat er wèl mogelijk is, blijft het negatieve imago aan het vak kleven. Kan het ook anders?